Bescherming tegen wateroverlast is cruciaal bij verdere verdichting
Tegen de zomer zal een panel van experts beleidsaanbevelingen formuleren om Vlaanderen beter te beschermen tegen hevige weerfenomenen en overstromingen. Uit een recente eerste simulatie van de Vlaamse Waterweg blijkt dat een waterbom zoals in Wallonië miljarden euro's aan schade in Vlaanderen zou aanrichten. Zo'n 86.000 woningen, vooral in verdicht woongebied rond Gent en in de Denderstreek, bevinden zich volgens die simulatie in de gevarenzone. De Vlaamse Confederatie Bouw wijst op het grote belang van de bescherming van onze kernen en centra, die vaak gelegen zijn aan waterlopen en bijgevolg watergevoelig zijn. Aangezien we met de bouwshift net inzetten op kernversterking is een betere waterhuishouding en waterrobuuste maatregelen in en rondom deze verdichte woongebieden een absolute must.
Ongeveer 500.000 Vlamingen wonen in watergevoelige kernen. Die centra en kernen hebben een hoge knooppuntwaarde met heel wat basisvoorzieningen maar hun ligging aan waterlopen en hun hoge verhardingsgraad brengen de nodige risico's met zich mee bij langdurige en hevige regenval. Mits aangepaste bouwmethoden en met name door klimaatbestendiger te bouwen moet het mogelijk blijven om in die kernen nieuwbouw te realiseren en verder te verdichten. Overheden zullen daarbij naar een objectief gefundeerd evenwicht moeten streven tussen de overstromingsrisico's, de bouwtechnische mogelijkheden, de financiële mogelijkheden en de bebouwingsnoden.
Vandaag is in Vlaanderen zowel in verharde als in onverharde omgevingen de waterhuishouding ondermaats. Om woongebieden te beschermen is het daarom cruciaal het omliggende landschap aan te pakken en waterrobuust te maken met wachtbekkens, tijdelijke infiltratiezones, hakseldammen, versterkte dijken, opnieuw laten meanderen van waterlopen, terugdraaien van de overwelving van waterlopen enz. Het geleiden van hemelwater naar bufferzones biedt een cruciaal instrument. Vervolgens dient er versneld te worden ingezet op aanpassingen aan de publieke ruimte en infrastructuur in woongebied. Denk daarbij aan collectieve hemelwaterputten, gescheiden rioleringsstelsels, straten die tijdelijk kunnen worden ingezet om water ter plaatse te infiltreren en af te voeren naar wadi's, waterdoorlaatbare pleinen, rain gardens enz.
Naast het belang van zulke publieke investeringen, kunnen huishoudens ook zelf stappen ondernemen. Zowel bij het aanpassen van bestaande woningen, als bij (vervangende) nieuwbouw in o.a. watergevoelige kernen. De Vlaamse Confederatie Bouw heeft onlangs een webinar georganiseerd rond het kaartmateriaal van de Vlaamse overheid en rond de mogelijkheden van waterbewust bouwen.
Op gebouwenniveau kunnen we veel meer nog inzetten op klimaatadaptief bouwen en verbouwen. Daarbij gaat het niet alleen om energetische ingrepen om de energiefactuur te verlagen, maar ook om waterrobuuste en klimaatadaptieve ingrepen: verhoog verluchtingsopeningen, verhoog de vloerplaat, gebruik waterbestendige materialen, voorzie een hemelwaterput, gebruik het regenwater voor wasmachine en toiletten, overweeg een groendak of een groengevel, voorzie infiltratievoorzieningen en wadi's in de tuin, zorg voor meer biodiversiteit in de tuin, gebruik waterdoorlatende materialen enz. Dankzij de medewerking van de huishoudens kan het woningpatrimonium zowel energiezuinig gemaakt worden als klimaatbestendig en waterrobuust, zegt Marc Dillen van VCB.
