Betaalbaarheid is blinde vlek in ruimtelijke plannen
Achilleshiel van een kwaliteitsvolle bouwshift
Ruimtelijk rendement als een van de voornaamste principes voor het beleidsplan ruimte Vlaanderen (BRV), ligt voor de hand. Bouwgrond is immers schaars in onze regio. Verdichten is daarom de boodschap. Maar de Vlaming verleiden om in centra te gaan wonen, lijkt geen eenvoudige klus. De laatste woonsurvey van de Vlaamse overheid geeft aan dat - naast het platteland - de stadsrand en de dorpskern op bijval kunnen rekenen, maar Vlamingen zien over het algemeen nog vooral de nadelen van wonen in grotere stedelijke centra. Een grootscheepse stadsvernieuwing 2.0 dringt zich daarom op. Maar daar wringt het schoentje. Hoewel de impact van verspreid wonen heel wat aandacht krijgt in beleidsplannen en in de media, zijn de noden van doorgedreven kwaliteitsvolle verdichting eerder een blinde vlek. Sterker nog, het kostenplaatje van een ruimtelijke revolutie in centra is gewoonweg koffiedik kijken.
Compact wonen is de trend in stedelijke centra. De beperkte woonruimte maakt dat de omliggende publieke ruimte cruciaal is om de kwaliteit van de leefomgeving te waarborgen. Daar ligt heel wat werk op de plank. Ervaring leert dat een 1 m² woonoppervlakte in een stad inhoudt dat er een veelvoud aan openbare ruimte kwaliteitsvol dient te worden ingericht. Het gaat niet alleen om veel meer groen, goed waterbeheer, doordachte mobiliteit, verkeersluwe ontmoetingsplaatsen enz. Ook het aantal dienstencentra, kinderopvang en scholen, cultuurcentra, sportvoorzieningen, speelpleinen, buurthuizen enz. dienen te worden opgedreven.
Kostprijs van kwaliteitsvolle woonomgeving niet doorrekenen aan toekomstige bewoners
Dat brengt ons bij het hete hangijzer van de ruimtelijke plannen. Uit de stadsvernieuwingsprojecten van de laatste jaren blijkt dat een doordachte aanpak torenhoge investeringen vergt. En die kosten opleggen aan de bouwheren van woonprojecten in centra, drijven er enkel de woonprijzen op. De rol van de overheid is er daarom cruciaal. Niet alleen om een brede visie op stedelijke landschappen te ontwikkelen, maar vooral om de nodige investeringstrajecten op te zetten.
BRV-fonds doordacht inzetten
In het regeerakkoord schuift de Vlaamse regering een BRV-fonds naar voren om de bouwshift te helpen verwezenlijken. Daarbij vraagt de VCB om de schaarse overheidsmiddelen doordacht in te zetten: een positief investeringsbeleid in centra en kernen. Want zonder kwaliteitsvolle verdichting heeft de bouwshift minder slaagkansen. De noden van de stedelijke woonomgeving dienen daarom de prioriteit bij uitstek te zijn in het beleidsplan ruimte Vlaanderen (BRV).