Dynamisch natuurbeleid gaat hand in hand met ruimtelijke noden

Waardevol groen is gevolg van voortschrijdend inzicht

Onlangs hebben kranten bericht dat de kap van naaldbomen noodzakelijk is in de Kempen om drinkwater te vrijwaren. Loofbomen of heide ter vervanging dringen zich op. Want de bodem van die naaldbossen blijkt te vergelijken met een gebetonneerde parking. Daarnaast lijken ook de Amerikaanse vogelkers en de rododendron er dit najaar massaal te worden verwijderd. Dit maakt duidelijk dat de appreciatie van natuur onderhevig is aan een voortschrijdend inzicht. Daarnaast is een dynamisch natuurbeleid van groot belang voor Vlaanderen met een belangrijke rol voor tijdelijk groen op percelen voorbehouden aan woon- of bedrijfsgebouwen. Juridische zekerheid voor eigenaars is evenwel primordiaal om dit te verwezenlijken.

De intussen geschrapte boskaart heeft vorig jaar heel wat deining veroorzaakt onder eigenaars van percelen met tijdelijke aanplantingen en bomen. De rechtsonzekerheid die dit leek te veroorzaken, heeft ertoe geleid dat sommigen sneller dan gepland een bouwvergunning hebben aangevraagd. Die oefening van overheidswege heeft twee zaken aan de oppervlakte gebracht: één, particulieren zijn verantwoordelijk voor de aanwezigheid van heel wat waardevol groen in Vlaanderen. Twee, het vaak tijdelijke karakter ervan is van groot belang om de rechtszekerheid te waarborgen en waardeverlies van percelen te vermijden. Zo doet men er goed aan het openstellen van bijv. bedrijventerreinen in één handeling te koppelen aan het wegnemen van het waardevol groen in een later stadium.

Een natuurbeleid moet de nodige dynamiek hebben om waardevolle natuur tijdelijk te incorporeren en vervolgens weg te nemen indien de eigenlijke bestemming en ruimtelijke nood gerealiseerd wordt. Zo staan er op heel wat braakliggende industrieterreinen bomen, maar die ijzeren voorraad daarom bevriezen, zou de concurrentiepositie van Vlaanderen als economische groeipool erg schaden. Tegelijkertijd zet de Vlaamse overheid heel wat stappen om waardevolle bossen aan te planten door de nodige gronden aan te kopen of minderwaardige (naald)bossen te vervangen door hoogwaardigere, inheemse boomsoorten.

Stedelijke centra omvormen tot groene landschappen

Stadsrandbossen, buurtnatuur en aandacht voor waterpartijen in steden en kernen om de noden van haar bewoners tegemoet te komen. De roep naar meer aandacht voor groenblauwe dooradering klinkt luidt na de hete julimaand die deed puffen en blazen onder hoogoplopende temperaturen.

De inplanting van groenblauwe accenten moet stedelijke woonomgevingen in Vlaanderen weerbaar maken tegen klimaatveranderingen en haar effecten zoals hitte-eilandeffecten maar ook mogelijke overstromingen. Bovendien verbeteren groene accenten de levenskwaliteit en de sociale cohesie onder bewoners. Denk maar aan stadsparken en waterpartijen in een verkeersluwe omgeving als ontmoetingsplaats. Tel daarbij ook een boost voor de biodiversiteit als gevolg van bijv. groene gevels en daken en nest- en migratie gelegenheden voor fauna en flora.

In heel wat stedelijke centra staat de herbestemming van oude sites hoog op de agenda. Vaak gaat het om aanzienlijke woonprojecten ingebed in groen en in de nabijheid van water. De valorisatie ervan komt tegemoet aan de verwachtingen van stedelingen die ook naarstig op zoek zijn naar voldoende groene ruimte, rust, comfort en veiligheid.

Meer gezinnen aantrekken in stedelijke centra is onlosmakelijk verbonden aan meer natuurtechnische ingrepen aan gebouwen zoals groene gevels en daken, (dak)tuinen, terrassen, aanwezigheid van water enz. Dergelijke ingrepen kunnen bovendien de luchtkwaliteit in onze steden ten goede komen. De lokale besturen hebben dan ook een essentiële rol te spelen om groen aan te moedigen en het onderhoud te verzekeren.

Recente voorbeelden van stadsrandbossen of groene woonprojecten :

• La Biomista Zwartberg in Genk
• Kanaaltuinen in Sint-Pieters Leeuw
• Dac' art in Izegem
• Karmel in Aalst
• Green Tower in Gent