Europees project breekt lans voor levenskwaliteit als driver voor ruimtelijke planning
Concrete tool om stem van burger structureel in te bouwen in ruimtelijk beleid
Onlangs heeft de Vlaamse Confederatie Bouw deelgenomen aan een Europees, digitaal rondetafelgesprek over levenskwaliteit als driver voor ruimtelijke planning. Daarbij hebben experts over heel Europa onderlijnd dat de behoeften en ervaringen van huishoudens een grotere rol dienen te spelen om hun regio, gemeente of stad verder vorm te geven. Die trend werd tijdens de afgelopen coronaperiode enkel versterkt. Tijdens het rondetafelgesprek kwamen de huidige noden van huishoudens duidelijk naar voren: comfortabele huisvesting, groene omgeving, veiligheid en toegankelijkheid van voorzieningen. Dit overleg kadert in een Europees project dat een concrete tool voorziet om levenskwaliteit structureel te integreren in ruimtelijke planning.
De Europese experts die hun schouders zetten onder dit project om de levenskwaliteit en de stem van de burger onlosmakelijk te verbinden aan ruimtelijke planning, beschouwen de coronacrisis als een ware shift. Die bovendien langdurige effecten zal hebben. Volgens hen dienen we onze woon- en leefomgeving structureel aan te passen en weerbaar te maken voor de huidige en toekomstige crises. Die veerbaarheid van de omgeving kan zich situeren op heel wat terreinen. Daarom hebben zij een tool gelanceerd om op maat van een gemeente, stad of regio en in overleg met burgers en huishoudens de lokale prioriteiten en behoeften na te gaan. Die zijn immers gebonden aan lokale kenmerken en kunnen bijgevolg verschillen over heel Europa, binnen lidstaten en tussen steden en gemeenten. Die tool helpt ruimtelijk beleid te vrijwaren van helikoptervisies wars van de behoeften en de levenskwaliteit van huishoudens. Lees de working paper 'Is our life good enough?'
Hieronder het basisconcept van ESPON met diverse indicatoren die op maat en in overleg met burgers als prioriteiten voor ruimtelijke planning kunnen worden naar voren geschoven.
Veel meer dan vandaag het geval is in de ruimtelijke plannen, stelt dit instrument de burger en de specifieke, lokale noden van huishoudens centraal. Uit het rondetafelgesprek bleek dat tijdens deze coronacrisis de eigen woonst over heel Europa als prioritair wordt beschouwd gevolgd door kwaliteitsvolle, groene ruimte; de nodige veiligheid en ten slotte de toegankelijkheid van diensten en mobiliteit. Betaalbaarheid blijkt aanzienlijk te wegen op de toegang tot een comfortabele woonst en tot allerhande voorzieningen. Voorts heeft deze coronacrisis de digitalisering doen doorbreken. Denk maar aan online diensten en leveringen en de toename van telewerk. Steeds meer experts beschouwen die trend als een blijver,
zegt Marc Dillen van VCB.
Daarnaast heeft het recente Europese rapport 'A future for all places' aangegeven dat de artificiële polarisatie tussen woonlocaties niet nodig is en dat er eerder dient ingezet te worden op het versterken van omgeving, infra en bebouwing op het vlak van sociaal-economische ontwikkeling, energie, mobiliteit, klimaat en de rol van innovatie. Ook deze studie benadrukt het belang van levenskwaliteit op elke woonlocatie. In Vlaanderen biedt de recente studie van het departement omgeving - 'Verspreide bebouwing verduurzamen, hoe doe je dat?' - ook heel wat inzichten. Huishoudens en eigenaars kunnen immers door middel van energetische renovaties, waterrobuuste ingrepen, klimaatadaptieve tuinen (10 % van Vlaamse oppervlakte) enz. optimaal inzetten op de klimaatuitdaging en een betere leefwereld.
De Vlaamse Confederatie Bouw heeft al langer beklemtoond dat de behoeften van huishoudens en gezinnen een centrale rol dienen te spelen in de aangekondigde bouwshift die het wonen, werken en leven in Vlaanderen wil vormgeven voor de komende decennia. Meer nog, zonder de gezinnen kunnen we de bestaande bebouwing niet verduurzamen. Op Europees niveau gaan steeds meer stemmen op om de levenskwaliteit van eenieder veel meer dan voorheen als driver te beschouwen in ruimtelijke planning. Overleg met de burger en het definiëren van prioriteiten zijn dan ook belangrijke hefbomen, besluit Marc Dillen van VCB.