Generatiewissel boost bouwshift
Tegelijk stimulans voor energetische renovatiegolf
De verschuiving van woningen naar flats noemt het Steunpunt Wonen een van de voornaamste trends op de Belgische vastgoedmarkt. Dat stond onlangs te lezen in De Standaard. Zo beklemtonen zij dat het aantal flats tussen 1995 en 2010 is verdubbeld in Vlaanderen. Ook de Vlaamse Confederatie Bouw vestigt regelmatig de aandacht op de opmars van appartementen in onze regio. Want heel wat nieuwe flats en compacte woningen hebben de voorbije decennia geleid tot een aanzienlijke vermindering in bijkomend bodemgebruik voor wonen. Het gaat om een daling van 21% tussen 2010 en 2019, terwijl het aantal woningen per hectare met meer dan 50 % steeg. Gevolg: meer woningen op minder ruimte, leidt tot een hoger ruimtelijk rendement. VCB heeft reeds beklemtoond dat er uiteenlopende drivers zijn voor deze trend: gezinsverdunning, vergrijzing, bevolkingstoename en de dure want schaarse bouwgronden.
Slim-fit generatie zkt. flat
In een recente studie* stelt het Steunpunt wonen dat het ruimtelijk rendement in Vlaanderen de hoogte wordt ingestuwd door nieuwbouwappartementen. Vooral door de verhuis van de leeftijdscategorie tussen 55 tot 65 jaar die een nieuwe flat gaan verkiezen boven de grotere gezinswoning. Het gaat om de zogenaamde slim-fit generatie. Daarbij wordt aangegeven dat zij een huis op een perceel van om en bij de 7,5 are inwisselen voor een nieuwbouwappartement (niet het hele appartementsgebouw) van 1,5 are. Een jonger huishouden neemt vervolgens dit huis op een perceel van 7,5 are over waardoor de vraag naar nieuwbouwwoningen daalt. Daarbij wordt de veronderstelling (Vastmans, F. (2019). De toekomst van nieuwbouw. Trends en opties voor kernversterking, pg.64) gemaakt dat elke gecombineerde verhuisbeweging zorgt voor 6 are minder ruimtebeslag (meer appartementen, minder nieuwbouwhuizen). Bovendien zetten deze nieuwbouwflats de verdere verdichting en de bouwshift op de rails. Wel vergt dit investeringen van overheidswege om de voorzieningen, diensten en de attractiviteit van de leefomgeving in kernen naar een hoger niveau te tillen. Voorts geven we mee dat het bijkomende ruimtebeslag in 2019 met 36 % daalde in vergelijking met 2018. Wonen speelt daarin een belangrijke rol.
Opmerking : In 2001 maakten flats 48% van de totale toename van woningen in Vlaanderen. In 2009 was dit al gestegen tot 69% en in 2019 steeg dit verder tot 80%*. *Voetnoot - Het gaat om de netto aangroei van de totale voorraad woningen. Dit is niet hetzelfde als het aantal vergunde woningen. In de meeste jaren zal het aantal vergunningen iets hoger liggen omdat niet elke vergunning wordt gerealiseerd en omdat bestaande woningen gesloopt worden.
Goed voor renovatiegolf
De Vlaamse Confederatie Bouw wijst er al langer op dat zo'n gecombineerde verhuisbeweging het momentum is om de verhoopte renovatiegolf in een stroomversnelling te brengen. Telkens een jonger koppel een bestaande woning overneemt, dient de nood aan energetische ingrepen in acht te worden genomen. Voorts kan ook het asbestvrij maken, zich opdringen. 57 % van de woningen wacht op de ingrepen nodig om te voldoen aan de minimale Vlaamse vereisten op het vlak van de woningkwaliteit. Maar liefst 2,5 miljoen woningen voldoen niet aan de energiedoelstellingen die Vlaanderen zou moeten halen in 2050. Een verdubbeling van het renovatieritme dringt zich daarom op. Een grondige renovatie binnen de vijf jaar na de aankoop van een woning, biedt de hefboom bij uitstek. Uit VCB-berekening blijkt dat als elke overdracht gepaard gaat met een renovatie, het woningenpatrimonium tegen 2050 voor 90% zal zijn gerenoveerd.
>>> Klik hier voor het recente interview met VCB op Kanaal Z
"Vorig jaar zijn er in Vlaanderen bijna 1/5 meer vergunningen voor renovaties uitgereikt dan in 2019." VCB ziet een trendbreuk na jaren van slapte. "Maar dat is dringend nodig als Vlaanderen de klimaatdoelstellingen wil halen", besluit Marc Dillen van VCB.
Coronatijden
Onlangs werd vastgesteld dat die sterke en jarenlange opmars van flats in Vlaanderen na een kwarteeuw enigszins stagneert. Zo daalde het aantal afgeleverde vergunningen voor nieuwbouwflats met 29 % in de voorbije twee jaar. Dat betekende niet dat er meer huizen werden gebouwd, want ook dat aantal daalde licht met 2 %. Daarbij wijzen we op de traditionele woonwensen in Vlaanderen waarbij heel wat gezinnen een huis met tuin blijven verkiezen. Vooral in deze coronatijden blijkt dit hoog op het verlanglijstje te staan van kandidaat-kopers. De grondgebonden woning en de vrijheid die een eigen tuin geeft, zal dus ook in de toekomst belangrijk blijven.