Gezinswoningen maken het verschil in klimaatuitdaging
Zonder rechtszekerheid geen energie-investeringen van huiseigenaars
Quasi alle politieke partijen willen de klimaatuitdaging aangaan door in te zetten op veel meer ingrijpende renovaties van gebouwen en vooral van gezinswoningen. Vlaanderen heeft globaal een verouderd woningpatrimonium en miljoenen huizen en flats wachten op een energetische renovatie. Het is goed om weten dat meer dan 90 % van de woningen en flats eigendom zijn van gezinnen. 70 % bezit een eigen gezinswoning en ook de huurmarkt is overwegend in handen van particuliere eigenaars en gezinnen. Daarmee bekleedt Vlaanderen een uniek positie in Europa. Elders zijn er minder gezinnen huiseigenaar en zijn het vooral vennootschappen die de huurmarkt uitmaken. De medewerking en investeringen van gezinnen zijn daarom cruciaal voor een energie-efficiënt gebouwenpark in ons land. Daartoe zijn bijgevolg aanmoedigingen nodig, rechtszekerheid en basisrespect voor eigendom. In de volgende legislatuur dienen de ruimtelijke plannen bovendien de energiedoelstellingen niet in de weg te staan maar eerder te ondersteunen.
Renovaties verdrievoudigen
Het aantal vergunde woningrenovaties daalde van gemiddeld 18.000 per jaar in 2002-2010 tot gemiddeld 16.000 per jaar na 2010. In 2017 heeft zich een verdere dip voorgedaan tot 13.000 vergunningen. Recentelijk gaven cijfers van de Beroepsvereniging voor het Krediet (BVK) aan dat het aantal hypothecaire kredieten voor verbouwingen in 2018 opnieuw was gedaald (tot 52.000) en dat tegelijk het totaal toegekende kredietbedrag voor woningrenovaties in 2018 onder 2,75 miljard euro bleef. De stijging van het aantal renovatievergunningen in 2018 tot circa 17.000 is duidelijk een zwaluw die nog geen lente maakt. De komende jaren dienen we immers het renovatieritme op te drijven en het aantal energetische verbouwingen nog te verdrievoudigen.
Wanneer eenduidig beleid om eigenaars aan te moedigen ?
91 % van de woningen in Vlaanderen zijn in handen van private eigenaars. 72 % van de gezinnen woont in een eigen huis of flat. Het aantal eigenaars ligt aanzienlijk hoger buiten dan binnen de steden. Terwijl in grote steden maar de helft eigenaar is van haar of zijn woning, loopt dit in buitengebied op tot 80 %. En dat maakt de ruimtelijke plannen van de Vlaamse regering niet te rijmen met de energiedoelstellingen. De rode draad doorheen het beleidsplan ruimte Vlaanderen is dat 60 % van de gezinswoningen slecht gelegen zou zijn. En dat creëert net onzekerheid bij die grote groep eigenaars die momenteel ook worden aangemaand meer te investeren in energetische renovaties. In plaats van onduidelijkheid te creëren dient de overheid de meerwaarde van energetische investeringen voor een gezinswoning te onderlijnen en te valoriseren.
Ten slotte, huiseigenaars aanzetten tot aanzienlijke investeringen in energie-efficiëntie vergt rechtszekerheid. Verschillende beleidsplannen - energie en ruimte - op elkaar afstemmen is daarom een prioriteit in de volgende legislatuur.