Grote impact van klimaatverandering op watergevoelige centra
Zonder waterplan geen doorgedreven verkerning
Onlangs heeft de Vlaamse overheid een nieuw instrument gelanceerd om kopers en huurders te informeren over het overstromingsrisico van gebouwen en percelen. Naast de nabijheid van waterlopen, wordt nu ook het neerslagpatroon in rekening gebracht. En dat is hoognodig aangezien in 60 jaar tijd het aantal dagen met zware neerslag in ons land is verdubbeld.* Uit het kaartenmateriaal blijkt dat heel wat centrumsteden en woonkernen watergevoelig zijn. Niet alleen zijn die vaak gelegen aan waterlopen, maar ook de verhardingsgraad is er het hoogst. Bovendien blijkt uit gegevens van Statistiek Vlaanderen dat tegen 2050 een vijfde tot een derde van de gebouwen in zulke watergevoelige gemeenten en steden met wateroverlast kunnen worden geconfronteerd. Daarom beklemtoont Embuild Vlaanderen het belang van een waterplan voor verkerning inclusief een meerjareninvesteringsplan. Alleen dan kan de gewenste verdichting gevrijwaard en kwaliteitsvol ontwikkeld worden.
Het Vlaams Klimaatadaptatieplan van de Vlaamse overheid ziet het aantal gebouwen dat gemiddeld geconfronteerd wordt met wateroverlast in Vlaanderen, stijgen van 4,5 naar bijna 8% tegen 2050. In enkele watergevoelige steden en gemeenten dreigt dan 20 tot 30% van de gebouwen getroffen te worden. Het aantal huishoudens dat vandaag risico loopt, wordt geschat op een half miljoen, maar in de toekomst kan dat een veelvoud zijn. En dat overwegend in verdichte woonomgevingen. Het verhoogde risico in onder meer de centrumsteden vind je terug via de website van Statistiek Vlaanderen.
Daarom is de nieuwe tool van de Vlaamse overheid rond het overstromingsrisico van gebouwen en percelen heel waardevol. Niet alleen voor kandidaat-bouwers die een van de schaarse bouwgronden wensen te ontwikkelen. Zij worden trouwens vandaag al geïnformeerd via de watertoets. Maar vooral voor de huurders en eigenaars van bestaande woningen. Want de klimaatverandering heeft een aanzienlijke impact op de bestaande bebouwing in watergevoelige woonkernen. Volgens Embuild Vlaanderen duidt het kaartenmateriaal dan ook aan dat wateroverlast als gevolg van de klimaatverandering verdere verdichting kan beperken, indien er geen doortastende maatregelen aan de waterhuishouding in kernen worden getroffen.
De nieuwe tool van de Vlaamse overheid rond overstromingsrisico kan je raadplegen via waterinfo.be
Tienjarenplan voor waterhuishouding
De uitvoering van een ambitieus waterplan voor steden en dorpskernen zal volgens Embuild Vlaanderen minstens twee legislaturen in beslag nemen. Aquafin legt de vinger op de wonde:
In de winter stijgt het grondwaterpeil zodanig dat de bodem verzadigt en waterlopen buiten hun oevers treden. In de zomer zorgen piekbuien ervoor dat gemengde riolen de plotse toevloed, onder meer door de toenemende verharding, niet meer kan slikken. Straten komen dan onder water te staan, met vaak grote schade aan woningen tot gevolg.
In onderstaand filmpje duidt Aquafin de knelpunten in kernen en de kansen om zowel de waterhuishouding als de biodiversiteit en luchtkwaliteit te verbeteren.
De rioleringen in onze centrumsteden zijn bij de oudste in ons land. Niet alleen zijn die aan vervanging toe, ook dienen de straten te worden aangepast aan de klimaatverandering. Opdat die bij hevige regenval kunnen dienst doen als tijdelijke buffer, zodat het water vertraagd kan infiltreren of afgevoerd worden. Daarnaast heeft Deloitte de eenmalige investeringskost aan noodzakelijke beschermingsmaatregelen aan o.a. oevers, dijken, sluizen enz. geraamd op bijna 3,4 miljard euro los van de onderhoudsbudgetten. Dat gaat slechts om een deel van een veel ruimer waterplan dat nodig is.
Naast het belang van collectieve maatregelen kan iedereen ook zelf stappen zetten. Zo kunnen particulieren met het groenblauwpeil nagaan hoe zij hun woning en perceel waterrobuuster kunnen maken. Het afgelopen jaar hebben al 27.500 huishoudens berekend hoe waterbestendig hun perceel is via www.groenblauwpeil.be Daarbij ontvingen zij concrete aanbevelingen om op korte termijn verbeteringen door te voeren, zegt Marc Dillen.
*Bron: Neerslag (klimaat.be)