Hitterecord legt topprioriteit voor ruimtelijke plannen bloot: leefbare centra en kernen
Stedelijk klimaat kan niet zonder groen en natuurtechnische ingrepen
Met het recente hitterecord hebben de Vlamingen de gevolgen van de klimaatuitdaging aan de lijve ondervonden. Vooral in onze steden is het vandaag lastig om verkoeling te vinden. In nieuwe bouwprojecten zijn natuurtechnische ingrepen stilaan ingeburgerd, maar de volgende Vlaamse regering dient een topprioriteit te maken van stedelijke groene landschappen om zijn ruimtelijke plannen slaagkansen te bieden. Meer mensen en activiteiten concentreren in onze kernen en stedelijke centra, vergt kwaliteitsvolle, blauwgroene inrichting van de publieke ruimte. De Vlaamse Confederatie Bouw vraagt daarom die noden en bijhorende, aanzienlijke investeringen met stip op te nemen in het volgende Vlaamse regeerakkoord.
Hitterecords in de zomer, wateroverlast in voor- en najaar
Bij grote hitte kunnen temperaturen gemakkelijk 5 tot 10 °C hoger liggen in centra dan elders in Vlaanderen. Bovendien houden hoge temperaturen er ook 's avonds langer aan aangezien gebouwen, straten en andere verharding de opgenomen warmte blijven afgeven aan de omgeving. Verkoeling vinden, is er daarom een stuk lastiger dan in buitengebied. De bouwsector voorziet kwaliteitsvolle stadsvernieuwingsprojecten vandaag doorgaans van een groene invulling met natuurtechnische ingrepen. Dat betekent ruime aandacht voor groene daken en gevels, terrastuinen, stadsparkjes enz. en ontmoetingsplaatsen met waterpartijen in vaak een verkeersluwe omgeving.
Voorts is ook waterbeheersing al lang geen niche meer maar een must bij overdreven verzegeling van de bodem. Zo zijn heel wat kernen overstromingsgevoelig in het voor- en najaar. De knowhow in de bouw maakt hetmogelijk de doorlatendheid van de bodem te vrijwaren. Zo helpt de aanleg van wadi's bij regenperiodes het water tijdelijk op te vangen. Het vertraagd insijpelen via groendaken verbonden met regenwaterciternes en infiltratieputten kunnen deels soelaas bieden. Het opgevangen regenwater kan trouwens benut worden voor huishoudelijk gebruik. De doorlatendheid van de bodem kan via uiteenlopende technieken zoals het ontzegelen van pleinen of het voorzien van plantvakken langs straten of zogenaamde 'rain gardens' als voorlopige opvangbekkens voor overtollig regenwater. Met als gevolg dat er minder water naar de riolering vloeit. Het rioleringsstelsel is op veel plaatsen onder gedimensioneerd en aan vervanging toe. Denk maar aan de nood in heel wat steden om gescheiden rioleringsstelsels te plaatsen en de afvoer van regenwater te optimaliseren.
Zet volgende Vlaamse regering in op meerjarenprogramma's van lokale besturen?
Hitte-eilandeffecten, wateroverlast en een aantrekkelijke leef- en woonomgeving tout court, vergen heel wat investeringen in groen en water. Want steeds kleinere woonoppervlaktes voor gezinnen in kernen, nopen een kwaliteitsvolle inrichting van publieke ruimte die de lokale overheden ook zorgvuldig dienen te onderhouden om bijv. het veiligheidsgevoel van haar inwoners te verzekeren. De lokale besturen doen er goed aan dit te voorzien in hun meerjareninvesteringsprogramma. De Vlaamse regering dient op zijn beurt die noden budgettair tegemoet te komen om de gevolgen van de klimaatverandering te helpen milderen in centra en kernen, en een kwaliteitskader te waarborgen.
Bouw specialiseert in groenvoorziening
Bij grote projecten zijn bouwbedrijven reeds tijdens de ontwerpfase actief betrokken om de technische uitwerking van de water- en groenelementen te waarborgen. De Vlaamse Confederatie Bouw zet samen met het departement omgeving van de Vlaamse overheid al geruime tijd in op de uitbouw van een kenniscentrum om de toepassingen van ecologische en natuurtechnische materialen en handelingen in de bouw te stimuleren. Daarnaast heeft de Confederatie Bouw bovendien een beroepsfederatie in haar rangen die aannemers beslagen in groenvoorziening van publieke ruimten, maar ook in gevel- en dakgroen, gespecialiseerd advies en gerichte dienstverlening verschaft.