Lokale bouwbelastingen steken stokken in de wielen van bouwshift

29-03-2021

Extra taks maakt wonen in Vlaams-Brabant enkel nog duurder

Sinds 1 januari dit jaar heft de gemeente Dilbeek een lokale belasting op bouwen, uitbreiden en verharden. De Vlaamse Confederatie Bouw onderlijnt dat zulke lokale maatregelen hun doel voorbijschieten en net de bouwshift belemmeren. Bovendien zet dit de betaalbaarheid van wonen er verder op de helling, terwijl Vlaams-Brabant reeds de duurste provincie is in Vlaanderen. Ook verhoogt dit enkel de druk van bijkomende huishoudens op de andere randgemeenten rond Brussel. Extra lokale bouwtaksen zijn geen goed idee om een doordachte bouwshift voor onze hele regio te realiseren. Voorts is dit nefast voor de economische relance met de bouwsector als hefboom. 

Bouwshift ondergraven

Het gemeentebestuur van Dilbeek wil naar eigen zeggen met deze lokale bouwbelasting de principes van het beleidsplan ruimte Vlaanderen (BRV) in de praktijk brengen. Dit initiatief druist evenwel in tegen cruciale BRV-doelstellingen. Grotere woonprojecten zoals appartementen, die hogere dichtheden mogelijk maken conform de BRV-doelstellingen, worden immers benadeeld door de nieuwe maatregel. Want de taks rekent de eerste 500 m3 tegen een lager tarief aan per project en niet per wooneenheid. Uit VCB-berekeningen blijkt dat voor een meergezinswoning met bijv. 10 flats en met een volume per flat van 250m3 een taks geldt van 482,5 euro per flat. Dat komt neer op meer dan het dubbele voor een woning met hetzelfde volume. Daar geldt een taks van 212,5 euro. Bovendien dient de taks al betaald te worden bij het bekomen van de omgevingsvergunning, en bijgevolg lang voordat men kan genieten van de nieuwe woonst. Bovenop de sterk stijgende woonprijzen in de regio, wordt het totaalplaatje stilaan onbetaalbaar voor steeds meer gezinnen.

De VCB benadrukt dat zulke lokale maatregelen verdere verdichting net bemoeilijken, terwijl het BRV het belang van hogere dichtheden juist beklemtoont. Zeker in kernen en centra. Meer nog, verdere verdichting vergt het versterken van collectieve nutsvoorzieningen, maar die maatschappelijke kost ten bate van de huidige en de nieuwe inwoners wordt in Dilbeek eenzijdig doorgeschoven richting kandidaat-(ver)bouwers. Daarnaast worden de hedendaagse woonnoden van de huidige en nieuwe inwoners in Dilbeek duurder gemaakt. Niet alleen worden momenteel 7 van de 10 nieuwe woonprojecten in Vlaanderen op bestaand ruimtegebruik gerealiseerd, steeds vaker gaat het om grotere woonprojecten die beantwoorden aan maatschappelijke trends zoals gezinsverdunning. Die hogere dichtheden op bestaande sites helpen de bouwshift op de rails te zetten. Dergelijke lokale demarches zetten dit evenwel op de helling. Voorts breiden huishoudens vandaag hun bestaande woning vaak uit om bijv. het verplichte telewerk te faciliteren of om meer ruimte voor de kinderen te creëren. Ook zij betalen nu in Dilbeek de rekening.  

heel wat huishoudens breiden hun woning uit voor telewerk en/of meer ruimte voor de kinderen
heel wat huishoudens breiden hun woning uit voor telewerk en/of meer ruimte voor de kinderen

Opbod van maatregelen in randgemeenten rond Brussel 

Wil je vandaag een huis of flat kopen in Vlaanderen, dan betaal je het meest in Vlaams-Brabant. Ook in Dilbeek liggen de prijzen voor een huis en flat respectievelijk 55.000 euro en 18.000 euro hoger dan het Vlaamse gemiddelde. Aangezien de komende tien jaar het aantal bijkomende huishoudens in Vlaams-Brabant (+4,64%) sterker toeneemt dan het Vlaamse gemiddelde (+3,85%), stuwen zulke belemmeringen op het woonaanbod de prijzen enkel de hoogte in.

De lokale demarche in Dilbeek zal overigens de druk op de buurgemeenten verder opvoeren. Dit sluit immers aan bij het opbod aan uiteenlopende maatregelen, dat zich al enige tijd voordoet bij gemeenten in de rand rond Brussel met als gevolg dat bouwprojecten on hold worden gezet, worden vertraagd of worden bemoeilijkt. Terwijl net daar de nood het hoogst is aan een groter kwalitatief woonaanbod. Zo zijn vastgoedprijzen in de hele rand rond Brussel het hoogst vanwege de hoog oplopende vraag. Een opbod aan belemmeringen en verbodsbepalingen helpen de bouwshift er niet op de rails te krijgen, eerder dienen lokale overheden werk te maken van kwaliteitsvolle woonomgevingen die een groter aanbod mogelijk maken. Denk daarbij eerder aan lokale stimulansen voor klimaatadaptieve ingrepen zoals hergebruik en infiltratie van regenwater, het gebruik van doorlaatbare materialen, de aanleg van groendaken en -gevels, daktuinen enz. Maar indien Brusselse randgemeenten vasthouden aan belemmeringen op het woonaanbod, dreigen hogere woonprijzen zich als een olievlek steeds verder te verspreiden. 

Relance en uniforme regelgeving 

We moeten ook oppassen voor een versnippering van regelgeving. Als gemeenten, zonder onderlinge afstemming, uiteenlopende regelgeving opstellen dan wordt de administratieve last voor bedrijven steeds groter. Meer nog, de bouwsector vormt de motor van onze economie. Op een ogenblik dat alle regio's en alle landen er alles aan doen om te herstellen van de COVID-19 crisis, is het een compleet verkeerd signaal om bouwactiviteiten te belemmeren. Bovendien dient vooral nu werk te worden gemaakt van snellere vergunningsperiodes om de activiteitsgraad in onze regio op te krikken. En bouw- en infrastructuurwerken vormen daartoe de hefboom bij uitstek. We zien immers een aanzienlijk multiplicatoreffect doorheen de hele economie wanneer er doortastend wordt geïnvesteerd in de bouw.