Maximale rechtszekerheid is essentieel voor tijdelijke natuur op harde bestemmingen
Vandaag grote terughoudendheid onder eigenaars van percelen
Meer groen en biodiversiteit zijn een must om Vlaanderen klimaatbestendig te maken. Naast het belang van nationale natuurparken, meer bosgebied en ruimte voor water in zachte bestemmingen, dienen we nog veel meer dan vandaag in te zetten op de kwaliteit van harde bestemmingen zoals woon- en industriegebied. Mensen hebben heel wat behoefte aan groenblauwe dooradering van hun woon-, werk- en leefomgeving. Niet alleen het vergroenen van de publieke ruimte is in die zin cruciaal, ook onze tuinen en braakliggende percelen kunnen een grote rol spelen. In dat verband onderlijnt Embuild Vlaanderen het grote belang van maximale rechtszekerheid rond 'tijdelijke natuur'. Alleen zo creëer je draagvlak onder eigenaars van percelen. Met hun medewerking en enthousiasme kan je een ware boost geven aan meer biodiversiteit in onze woon- en werkomgeving.
Het aantal regels op percelen swingt de pan uit. Daardoor zijn eigenaars op hun hoede en nemen zij zelfs maatregelen om beschermde soorten van het terrein te weren. Maar daar heeft niemand baat bij. De natuur krijgt geen kansen en de grondeigenaar heeft bijkomende kosten. Dat is het gevolg van een soms te starre regelgeving.
Elke m² in Vlaanderen telt tientallen gebruiksbeperkingen. Wie wil bouwen of renoveren in Vlaanderen stuit al snel op een hele resem voorschriften en bepalingen. Die kunnen ingegeven zijn door het Vlaamse of het lokale echelon. Het gaat om wettelijke beperkingen zoals recht van voorverkoop; vogelrichtlijngebieden; habitatrichtlijngebieden; beschermde landschappen; stads- en dorpsgezichten; overstroombare gebieden, biologische waardering enz. Maar ook tal van andere richtlijnen rond bodemonderzoek; onroerend erfgoed & archeologienota; de bosreferentielaag; gewenste agrarische structuur; grondverschuiving; natuurinrichtingsprojecten; VEN/VON gebieden; ramsargebieden; risicozones voor overstromingen enz., zegt Marc Dillen van Embuild Vlaanderen.
'Tijdelijke natuur' vergt juridisch robuust kader
Maar om de biodiversiteit in harde bestemmingen te stimuleren, hebben we nood aan systemen die het draagvlak bij eigenaars vergroten in plaats van verkleinen. Zoals het Agentschap Natuur en Bos zelf aangeeft, zien opdrachtgevers al te vaak een toekomstig bouwproject heel wat vertraging oplopen door de aanwezigheid van beschermde planten en dieren. Het Agentschap Natuur en Bos bij de Vlaamse overheid schuift zelf 'tijdelijke natuurontwikkeling' als oplossing naar voren. Maar de rechtszekerheid van het systeem roept vandaag nog heel wat vragen op.
Hoewel het concept van 'tijdelijke natuur' kansen biedt, is er nood aan maximale rechtszekerheid om eigenaars van percelen massaal over de streep te trekken. Daarom pleit Embuild Vlaanderen ervoor om de juridische robuustheid te vergroten door dit systeem decretaal in te bedden. Momenteel lijkt het systeem immers onvoldoende en eigenaars zijn terughoudend, zegt Marc Dillen.
Als aan de noodzakelijke voorwaarde van maximale rechtszekerheid kan voldaan worden, heeft de overheid een bijkomende hefboom in handen om onze woon- en werkomgeving een ware boost te geven. Zo nemen de tuinen van huishoudens meer dan 12% in van de oppervlakte van Vlaanderen. Dat is goed voor bijna 160.000 ha. Een deel van die tuinen gaat gepaard met bouwrechten voor eigenaars. Maar enkel een rechtszeker kader over mogelijke verdere ontwikkeling, kan eigenaars aanmoedigen om hun percelen en tuinen ten volle in te zetten voor meer biodiversiteit van de omgeving.
In een dichtbevolkte en industriële regio als Vlaanderen waar ruimte een zeer schaars goed is, is de omgevingskwaliteit niet gebaat bij starre regels voor harde bestemmingen. Bovendien zijn onze huishoudens de voornaamste eigenaars van percelen en gebouwen in Vlaanderen. Daarom lanceert Embuild Vlaanderen ook zelf instrumenten die sensibiliseren en aanzetten tot verbetering. Naast het recente groenblauwpeil, wil de bouwsector nu werk maken van een objectief beoordelingskader voor meer biodiversiteit bij bouwprojecten. Zo willen we van bij het projectontwerp groene en blauwe maatregelen verzekeren die daadwerkelijk zullen bijdragen tot het verbeteren van de biodiversiteit en die geborgd worden in de tijd. Het gaat om een initiatief met de steun van de Vlaamse overheid om eveneens het draagvlak voor nieuwe bouwprojecten te verhogen en de vergunningsprocedure te optimaliseren, zegt Marc Dillen.