Onheilsboden overstemmen gunstige trends
Ruimtebalans is vandaag garantie op bijna 1 miljoen ha open ruimte
De laatste kwarteeuw is er in Vlaanderen niet minder maar meer open ruimte gevrijwaard. Dat blijkt uit de cijfers in de Strategische visie van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen. Terwijl in 1998 het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen (RSV) 981.000 ha open ruimte voorzag, is dit 25 jaar later toegenomen tot 986.000 ha. In tegenstelling tot wat vaak te lezen staat in nieuwsberichten en opiniestukken, wordt er in Vlaanderen de laatste decennia steeds zorgvuldiger omgesprongen met open ruimte. Dat ligt vast in de zogenaamde Ruimtebalans. Die ook heeft verzekerd dat de oppervlakte die bestemd is voor wonen al die tijd nagenoeg onveranderd is gebleven. Oppervlakte bestemd voor industrie is zelfs aanzienlijk afgenomen.
Onder impuls van schaarste in bouwgronden heeft de sector de laatste tien jaar overduidelijk de omslag gemaakt naar ruimtelijk rendement. Meer hergebruik van ruimte, meer flats, kleinere woningen enz. Een Vlaanderen overvol woningen is geen valabel toekomstscenario. Regelgeving, beleid en de bouw zelf kijken immers in een andere richting. Nu nog ruimtelijke plannen en studies die de noden van kwaliteitsvolle verdichting ondersteunen in plaats van vooral historische bebouwing te viseren.
Vanwaar onheilsprofetie ?
Maart 2017,
in het Vlaams Parlement wordt de prognose van 41% ruimtebeslag in Vlaanderen
tegen 2050 in de prullenmand gekeild wegens geen voer voor beleid. Sinds 2010
werd dat doemscenario in media en in overheidsdiensten overgenomen. Maar de
huidige trend in ruimtelijk rendement en de juridische voorraad aan bouwgronden
maken dat scenario onmogelijk. De bron is een proefschrift van onderzoekster Lien
Poelmans die een reeks fictieve scenario's uitwerkte om het effect van
mogelijke bebouwing op waterhuishouding te meten.
Het klopt dat mijn cijfers zuiver wetenschappelijk zijn, dus niet bedoeld om er beleid op te baseren. En ze zijn inderdaad ook achterhaald, want het ruimtelijk beslag neemt minder snel toe. Ik heb begrepen dat ze ook niet meer worden gebruikt door Ruimte Vlaanderen.
aldus Lien Poelmans zelf in Trends in 2017.
Sindsdien zijn er evenwel opnieuw studies verschenen (VITO-studie over urban sprawl in Vlaanderen als laatste in de rij) ter ondersteuning van het BRV, die uitgaan van onmogelijke scenario's. Volgens de Vlaamse Confederatie Bouw l'histoire se répète en blijft dit geen voer voor beleid. Studies over de noden van kwaliteitsvolle verdichting zouden wel helpen ruimtelijk rendement verder uit te bouwen maar die zijn zeer dun gezaaid.