Stapt Nederland af van hoogbouw?

03-06-2021

Doordachte stedelijke landschappen 

Bij onze noorderburen zetten stedenbouwers al langer in op doorgedreven hoogbouw om de woningnood te ledigen. Want ook daar is schaarse ruimte en heet hangijzer. Nu lijkt er evenwel een shift in de maak, waarbij uiteenlopende concepten met minder uitgesproken hoogbouw en multidisciplinaire samenwerkingen een betere verdichting dienen mogelijk te maken. Aangezien Vlaanderen voor een gelijkaardige uitdaging staat en een aanzienlijke woonbehoefte dient te koppelen aan kwaliteitsvolle verdichting, kunnen ook recente woonprojecten in Rotterdam en Amsterdam inspiratie bieden: laagbouw, uiteenlopende woonvormen, verweving van functies en verbonden met de omgeving zijn te hanteren principes. Bouwteams en inzicht in stedelijke landschappen maken dit mogelijk, maar onderlijnen ook het tijdrovende, complexe en investeringsintensieve karakter van kwaliteitsvolle verdichting. 

NRC Handelsblad kopte onlangs "De woontorengekte stopt in Rotterdam (eindelijk)". Nederland dient de komende jaren een miljoen extra woningen te voorzien voor bijkomende huishoudens. Onze noorderburen focusten tot dusver vooral op doorgedreven verdichting en hoogbouw met torens tussen de 40 en 125 m om die woonbehoeften in te vullen. Maar die aanpak lijkt op grenzen te botsen: "Het is nu al zeker dat de komende golf van hoogbouw in Nederlandse steden niet zal voorzien in de honderdduizenden behoorlijke én betaalbare woningen waarom starters op de woningmarkt zitten te springen", aldus de redactie van NRC-Handelsblad. De voorbije projecten lijken te hebben geleid tot isolement, gebrek aan nabijheid in de buurt, en veeleer "vertical gated communities". Klik hier voor meer info. 

Om verdichting kwaliteitsvoller aan te pakken, gaan bijv. in Rotterdam en Amsterdam teams van diverse bouwactoren aan de slag om bouwdichtheid te koppelen aan een buurtgevoel die ook veel meer deel gaat uit maken van een verbonden stedelijk landschap. Als referentie wordt 'Little C' in Rotterdam naar voren geschoven. Er wordt lager gebouwd tot 7 verdiepingen, diverse woonvormen en het belang van tussenruimtes om pleintjes en groen te voorzien, helpen gezellige ontmoetingsplaatsen te creëren. Loopbruggen dienen bovendien in de toekomst de bewoners te verbinden met andere buurten en groene zones in de stad. Klik hier voor meer info. In onze regio leunt dit aan bij voorbeelden zoals Tivoli Green City in laken. Een doorgedreven duurzaam stadsproject op het vlak van energie, water en groen dat er naar streeft om sociale cohesie te stimuleren. Bovendien werd dit Brusselse project onlangs gekroond tot beste BREEAM-project van West-Europa.

60% van de huishoudens in Nederland woont in halfopen bebouwingen met tuin
60% van de huishoudens in Nederland woont in halfopen bebouwingen met tuin

Van oudsher in Nederland veel huishoudens in grondgebonden woning 

Met die shift naar deels meer laagbouw en het herontdekken van het dorpsgevoel, grijpt Nederland terug naar hun beproefde recept van grondgebonden woningen die in hogere dichtheden bij elkaar te vinden zijn. Hoewel de laatste jaren er doorgedreven op hoogbouw ingezet is, woont 60 % van de huishoudens in Nederland in een halfopen bebouwing met tuin. Terwijl in Vlaanderen de laatste 2 decennia het aantal flats aanzienlijk is toegenomen. Zelfs in die mate dat het appartement binnen een aantal jaar het dominante woontype in onze regio kan zijn. Tijdens de afgelopen coronaperiode is evenwel gebleken dat ook bij ons ruimere, grondgebonden woningen enorm in trek zijn bij kandidaat-kopers. 

De afgelopen twintig jaar zijn er in Vlaanderen steeds meer flats bijgekomen terwijl die trend een stuk gematigder was in Nederland. 

Stedelijke landschappen die op wijkniveau een dorpsgevoel creëren kunnen de aantrekkelijkheid van onze centra en kernen een boost geven. Het belang van bouwteams die van bij de ontwerpfase hun knowhow bundelen is onmiskenbaar groot. Want ook de ontwikkelingen in Nederland geven aan dat er heel wat komt kijken bij doorgedreven kwaliteitsvolle verdichting. Het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen dient daarom rekening te houden met het complexe en tijdrovende karakter ervan. De lokale overheden nemen het dan weer op zich om verdichting op maat in goede banen te leiden, maar daarbij dienen zij ook de bijkomende kosten te dragen voor gemeenschappelijke behoeften zoals energie, waterhuishouding, groen, luchtkwaliteit, mobiliteit enz. Dit komt immers de betaalbaarheid ten goede van de woonformules in te verdichten zones

besluit Marc Dillen van VCB. 

>>>> Meer weten over de noden van kwaliteitsvolle verdichting? Klik hier

Procesmanagers in de bouw begeleiden de ontwikkeling van nieuwe woonprojecten en -vormen in kernen en centra van A tot Z. Bekijk het filmpje.