Strenge, nieuwe isolatie-eis ecologisch niet doelmatig

Optimum moeilijker te vinden

Sinds 1 januari vervangt het S- het K-peil. Die ommezwaai vormt geen knelpunt, als wel de strenge norm die de Vlaamse regering nu oplegt. Meer bepaald S31 voor nieuwbouw. Dat maakt het ontwerpers moeilijker het optimum te vinden. Voorts leidt dit tot bijkomende, inefficiënte kostenverhogingen voor isolatie zonder winst voor het klimaat. Bovendien kan dit in de praktijk leiden tot minder en kleinere ramen. Nefast voor de levenskwaliteit in bijv. steeds compactere appartementen. Zowel de betaalbaarheid van wonen als het comfort komen daarom in het gedrang.

Geen positieve klimaatimpact wel kostenverhogend

Geen K-peil meer sinds begin dit jaar. Die maatstaf ging onder meer uit van de compactheid en de bouwknopen. Nu is het S-peil van kracht dat inzet op vormefficiëntie, de kwaliteit van de gebouwschil en de energiebehoefte. De nieuwe maatstaf is immers complexer en moeilijker toepasbaar. Zeker als we in de nieuwe ontwerpen het vooropgestelde S31 dienen te behalen, in een later stadium S28. In tegenstelling tot het K-peil, geldt dit S-peil voor elk appartement afzonderlijk en niet voor de gehele appartementsblok. Voorheen zaten de enorme glaspartijen van bijv. een penthouse in de totale berekening van het K-peil van een gebouw. Dit is niet langer het geval. Nu dient elke wooneenheid dermate strikt in te zetten op de gebouwschil dat het zelfs recente BEN-gebouwen heel wat moeite kan gaan kosten om er aan te voldoen. Immers, de toepassing van hernieuwbare energietechnieken hebben geen invloed op het S-peil, terwijl die in een BEN-gebouw niet weg te denken zijn.

De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) komt dan ook tot de conclusie dat nieuwbouw opnieuw een stuk duurder zal worden vanwege deze vereiste, zonder evenwel de klimaatverandering tegen te gaan. Want ook het produceren - en vervoeren - van meer isolatiemateriaal vraagt energie. Daardoor zal de besparing in energieverbruik van de bewoner, voor het klimaat een slag in het water zijn. De nieuwe, strikte maatstaf lijkt trouwens meer oververhitting te kunnen gaan veroorzaken, waardoor extra koeling zal moeten opgewekt worden. Dat betekent dan weer een stijging in het energieverbruik.

Daarnaast worden woningen steeds compacter, maar tot nu toe werden die doorgaans voorzien van grote ramen. De nieuwe norm zal evenwel leiden tot kleinere ramen, wat zal wegen op het comfort en het gevoel van welbehagen van de bewoners.

Ook heeft Hugo Hens, prof. Burgerlijke Bouwkunde aan de KULeuven, zijn licht laten schijnen op S31 als nieuwe norm: "Is S31 haalbaar? Ja. Kan het door enkel de isolatie op te drijven? Neen! Probeert men dat toch, dan zijn dikten nodig voorbij wat economisch zinvol is. Wel van invloed zijn extreem performante beglazingen, een strenge eis aan de luchtdichtheid met verplichte meting ter controle en zonwering."

De afstemming van de drie facetten die het S-peil bepalen - warmte-isolatie, zonnewinsten en luchtdichtheid van de gebouwschil - lijkt moeilijk te optimaliseren en in stand te houden. Prof. Hens geeft aan dat "elk voor een ander niveau van betrouwbaarheid en nauwkeurigheid staat". "Zo zijn zonnewinsten onzeker, niet alleen gebeurt de berekening benaderend, maar ook hebben de gebouwgebruikers flink wat invloed op de grootte ervan. Denk aan het gebruik van gordijnen rolluiken. Loofbomen in de buurt kunnen 's zomers de zon afschermen, naaldbomen doen dit het ganse jaar. Rond alleenstaande gebouwen kunnen later buurgebouwen worden opgetrokken, die op hun buurt de zon afschermen enz.", licht hij toe.

Vooral energiewinst te boeken bij bestaande woningenbestand

Met dit strikte S-peil creëert de overheid een nieuwe horde voor gezinnen om een comfortabele en toch betaalbare nieuwbouwwoning te verwerven. In tegenstelling tot de verstrenging van het E-peil die stapsgewijs werd ingevoerd, gaat het trouwens om een abrupte verstrenging.

Daarnaast is er bij het bestaande woningenbestand de voornaamste energiewinst - zowel voor het milieu als voor de verbruiker - te halen. Om de Europese doelstellingen succesvol in te vullen, doet de overheid er goed aan haar pijlen te richten op de 2,65 miljoen woningen te renoveren of te vervangen in Vlaanderen. Intussen daalt het aantal ingrijpende renovaties jaar na jaar wat de nodige stimulansen met een brede toegankelijkheid nodig maken richting energetische renovaties.