Update het #BRV and keep calm
Er is heel wat te doen rond de evolutie van de bebouwde oppervlakte. Doemscenario's zijn schering en inslag, maar onrealistisch. De huidige prognose die algemeen gehanteerd wordt door overheden en pers, voorspelt tegen 2050 een ruimtebeslag van meer dan 40 % van Vlaanderen. Niet alleen is dit juridisch onmogelijk aangezien de Vlaamse oppervlakte bestemd voor wonen werd vastgelegd op 16,5 % (dit kan niet overschreden worden!); ook rijmt dit niet met een evolutie die al jarenlang aan de gang is. Waar we komen van een groeiritme van meer dan 7ha extra ruimtebeslag per dag in 2009 en waar dit voor 2009 zelfs nog een stuk hoger lag, is dit vandaag geslonken naar minder dan 5 ha per dag. En die afname zet zich gestaag voort. Meer nog, zonder bijkomende zware maatregelen, maar door in te spelen op die huidige trend, kan de doelstelling van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) behaald worden: niet meer dan 3 ha per dag extra ruimtebeslag in 2025. Bovendien zoekt de bouwsector zelf naar manieren om compacter te bouwen, onder impuls van hogere bouwgrondprijzen; veranderende woonwensen en technologische evoluties. Verwacht wordt dat het dalend ruimtebeslag een blijvende trend is door de toenemende schaarste.
Adviesraden geven die tendens ook aan. Zo kwam in de Vlaamse Mobiliteitsraad aan bod dat "verschillende tendensen in het wonen, met onder meer kleinere oppervlaktes en een stijgend aandeel appartementen, ervoor zorgen dat het ruimtebeslag de laatste jaren sterker is gedaald dan het BRV laat vermoeden." Dat hoeft niet te verbazen aangezien het BRV zich baseert op verouderde gegevens. Hoewel er cijfers voor 2014, 2015, 2016 en 2017 intussen beschikbaar zijn, geeft het BRV het ruimtebeslag weer tot en met 2013. Op basis van de recentere cijfers gepubliceerd door de studiedienst van de Vlaamse regering, heeft de Vlaamse Confederatie Bouw haar prognose tot 2025 in onderstaande grafiek gegoten.
Welke ondersteunende maatregelen kan de huidige trend versterken ?
Wat is gewenst om de dalende tendens in ruimtebeslag te ondersteunen ? Daarbij denken we aan meer flexibiliteit in bouwvoorschriften; investeren in de ontsluiting van bestaande kernen; een versnelde stadsvernieuwing zonder te vervallen in een blinde verdichtingsoperatie die de betaalbaarheid en leefbaarheid van wonen in gevaar brengt.