Vlaamse regering doet er goed aan geen abstractie te maken van getroffen gezinnen

04-04-2018

Correcte vergoeding bij waardevermindering van eigendommen

Afgelopen vrijdag heeft de Vlaamse regering de knoop rond het beleidsplan ruimte Vlaanderen (BRV) niet weten te ontwarren. Hoog op de agenda staat het instrumentendecreet dat de schaderegeling inhoudt voor getroffen gezinnen die bouwgronden geschrapt of eigendommen in waarde verminderd zien. De Vlaamse regering heeft het afgelopen jaar herhaaldelijk aangegeven dat rechtszekerheid en billijke vergoedingen de enige opties zijn om het BRV te kunnen realiseren. Bovendien heeft de voltallige vergadering van Vlaamse ministers reeds principieel aangenomen om gedupeerden 100 % tegen marktwaarde te vergoeden.

  • "Wie op dit moment een perceel bezit dat ruimtelijk als bouwgrond staat ingekleurd, hoeft zich geen zorgen te maken over de betonstop die de Vlaamse regering invoert", aldus Vlaams minister van Omgeving Joke Schauvliege (CD&V) in "De ochtend" op 1 december 2016.
  • "Wie bouwgrond heeft, verliest die niet zomaar, verzekert de regering. Er zal worden voorzien in onteigeningsvergoedingen, ruilmogelijkheden enzovoort. Niemand zal waarde zien verdampen, belooft de regering." - Trends, 8 december 2016
  • "Een eigenaar moet minstens zijn opgebouwd kapitaal kunnen behouden", aldus Vice-ministerpresident van de Vlaamse regering Bart Tommelein op 1 december 2016.

Sinds de aankondiging van het BRV eind 2016 hebben ministers van alle meerderheidspartijen aangegeven dat hun plan niet zal gepaard gaan met waardevermindering voor eigenaars. Het gaat bovendien vaak om gezinnen die een bouwgrond voor de kinderen hebben opzijgezet. Dit discours is in januari 2018 uitgemond in het princiepsakkoord van de voltallige Vlaamse regering om getroffenen 100 % tegen marktwaarde te vergoeden. Vervolgens hebben adviesraden zoals de Strategische adviesraad ruimtelijke ordening (SARO) zich kunnen buigen over dit instrumentendecreet. De SARO heeft daarbij nog verschillende hiaten beklemtoond die dienen te worden weggewerkt om het voorstel sluitend te maken.

  • "Als de overheid van jouw bouwgrond open ruimte wil maken, zal je beter vergoed worden. Op dit moment krijg je als eigenaar nog 80 procent van de prijs die je ooit voor je grond betaalde, in mijn voorstel zal je 100 procent van de werkelijke waarde krijgen", aldus Vlaams minister van omgeving Joke Schauvliege medio september 2017 in Het Laatste Nieuws.
  • "We hebben binnen de Vlaamse Regering afgesproken dat we geen woonreserve- en woonuitbreidingsgebieden gaan schrappen als daar geen correcte en volledige vergoeding tegenover staat voor de eigenaar. Hadden we dus met één pennentrek al die woonuitbreidingsgebieden geschrapt, dan vielen die niet onder de nieuwe regeling van een volledige schadevergoeding, voor 100 procent. We hebben die stap nu gezet, en pas als dat er definitief is, kunnen we overgaan tot de omzetting van die woonreservegebieden, omdat dan de eigenaars een volledige, correcte vergoeding krijgen. Ik denk dat dat het standpunt is van de Vlaamse Regering.", besluit minister Joke Schauvliege in het Vlaams Parlement op 13 maart jl.
Vorig jaar reageerden eigenaars massaal naar aanleiding van de intussen geschrapte boskaart (bron:vrt-journaal)
Vorig jaar reageerden eigenaars massaal naar aanleiding van de intussen geschrapte boskaart (bron:vrt-journaal)

Als het debacle van de geschrapte boskaart iets heeft duidelijk gemaakt, dan wel dat het raken aan eigendom zonder een billijk wetgevend kader om de rechtszekerheid te waarborgen volledig uit den boze is. Het verwerven van een eigendom of bouwgrond gaat immers al te vaak om het levenswerk van een gezin. In de jaren 70 werden bouwgronden in kaart gebracht. De huidige eigenaars baseren zich dan ook op de eigendomsstructuur en -logica die de afgelopen vijftig jaar van kracht waren. Dit nu in ijltempo opheffen zonder billijke vergoeding, en (deels) teniet doen wat werd opgebouwd, is meer dan één brug te ver.

Dat had ook Minister-president Bourgeois goed begrepen bij het intrekken van de boskaart in mei 2017 :

  • "Ik heb vastgesteld dat de boskaart, ondanks goede bedoelingen, vol verkeerde effecten zit. Het kan niet dat mensen die bouwplannen hadden, dat nu niet meer kunnen. Dat druist in tegen mijn rechtsgevoel. We stellen ook vast dat heel wat kleine percelen als waardevol bos beschouwd zouden worden, ik denk niet dat dat de bedoeling was (VRT-journaal)."

De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) volgt minutieus de BRV-plannen op van de Vlaamse regering. Een correcte schaderegeling lijkt essentieel te zijn.

Wil de Vlaamse regering met haar BRV wonen, leven en werken in kernen vooral aanmoedigen of eerder de marktwaarde van gezinswoningen en van bouwpercelen elders in het gedrang brengen ? Recente nieuwsberichten brengen die tweedeling- al dan niet onterecht - aan de oppervlakte. De overheid doet er goed aan in te zetten op een draagvlak onder degene die het BRV dienen waar te maken : gezinnen en ondernemers. Het vrijwaren van hun eigendommen voor waardeverlies, dient prioriteit nummer één te zijn, wil men het BRV slaagkansen bieden,

besluit Marc Dillen, directeur-generaal van de VCB.