Woonlasten liggen het laagst bij eigenaars
Huren in centrumsteden weegt het sterkst op gezinsinkomen
Huurders besteden gemiddeld het meest van hun inkomen aan wonen. Over alle gemeenten bekeken, besteedt 46 % van die groep meer dan een derde van haar of zijn inkomen aan woonlasten. Dat blijkt uit de gemeente- en stadsmonitor. In de centrumsteden loopt het percentage huurders dat meer besteedt dan een derde van het inkomen, op tot 84 %. Eigenaars zijn beter af. Globaal besteedt 12 % meer dan een derde van haar of zijn inkomen aan woonlasten. In centrumsteden bedraagt dit 24 %. Er is dan ook een duidelijke correlatie tussen een eigen woonst en lagere woonlasten. In de grote steden, waar het aantal huurders met een zwaardere woonlast het grootst is, komt dit het best tot uiting en is het risico op betalingsproblemen het pertinentst. De Vlaamse regering doet er dan ook goed aan van betaalbaar wonen een speerpunt te maken in haar uitgebreide verdichtingsplannen in stedelijke centra over heel Vlaanderen.
Betaalbaarheid in verdichte kernen
Verdichting en stadsvernieuwing zijn hoognodig om de demografische groei in onze regio op te vangen. Die trend is dan ook reeds geruime tijd aan de gang. Nu de Vlaamse regering de - beperkte en juridisch afgebakende - beschikbare ruimte voor wonen buiten kernen in grote mate wil vrijwaren van bebouwing is het verdichtingsritme evenwel aan een heuse versnelling toe. In het andere geval zal het stabiliserende woonaanbod de vraag niet kunnen volgen. Met stijgende prijzen als gevolg. Goed om te weten is dat verdichtings- en stadsvernieuwingsprojecten veelal complex zijn en gemiddeld een doorlooptijd hebben van 12 jaar. Dat betekent dat de verdichte woonprojecten voor de 220.000 gezinnen die er tegen 2030 zullen zijn bijgekomen, nu al in de pijplijn dienen te zitten. Indien verdichting niet in een stroomversnelling komt, lijkt betaalbaarheid van een eigen woonst in de toekomst de halszaak te worden.
De Vlaamse overheid lijkt daarom te moeten waken over neveneffecten van haar ruimtelijke plannen. Betaalbaarheid - niet het minst voor jonge gezinnen die vandaag al te vaak stedelijke centra verlaten - staat daarbij voorop. Hoewel bouwbedrijven momenteel alle zeilen bijzetten om aantrekkelijke woonprojecten op touw te zetten in verdichte kernen, kunnen jonge gezinnen vaak niet optornen tegen oudere generaties die het als investeringsvastgoed zien. Anderzijds wordt die markt - zeker in studentensteden - ook aanzienlijk ingenomen door 'samenhuurders' die de woonst delen. Gevolg is dat jongvolwassenen elders op zoek gaan een betaalbare versie van een woonst met tuin en terras in o.a. een verkeersveilige omgeving. Nu blijkt dat vandaag vooral minder ontsloten locaties - zonder bijv. treinstation in de omgeving - betaalbaar blijven voor die inkomensgroepen.
De steden en gemeenten dienen dan ook - met de steun van de Vlaamse overheden - voldoende aandacht te hebben voor een breed aanbod aan woonvormen om de wensen van nieuwe bewoners te kunnen vervullen en betaalbaarheid niet in het gedrang te brengen.
