“Zonder medewerking van burgers en gezinnen geraken we er niet op het vlak van energie en klimaat”

Tijdens een debat van Architectura op batibouw hebben verschillende prominenten uit de bouwsector hun licht laten schijnen over thema's als ruimtegebruik, energie en circulair bouwen. Dit om de ecologische impact van de bouw in Vlaanderen te verduidelijken. Ook Marc Dillen van Vlaamse Confederatie Bouw heeft zijn licht laten schijnen op deze cruciale domeinen om de CO2-uitstoot en leefbaarheid in onze regio doortastend aan te pakken. Draagvlak onder de burgers en gezinnen is essentieel volgens de Vlaamse Confederatie Bouw om überhaupt stappen vooruit te kunnen zetten. Niet het minst op het vlak van de energiedoelstellingen en ruimtelijke plannen lijken rechtszekerheid en betaalbaarheid cruciaal.

Oud gebouwenpark als knelpunt

De bouw heeft de technieken beschikbaar - op het vlak van o.a. isolatie en hernieuwbare energie - en past die ook systematisch toe in nieuwbouw om de uitstoot van een gebouw zo klein mogelijk te houden. Meer nog, vandaag zijn er gebouwen die minder energie verbruiken dan ze nodig hebben en bijgevolg eerder energieproducent worden om bijv. de elektrische wagen van de bewoners op te laden. Maar het gros van het woningenpark in onze regio is verouderd en het renovatieritme stagneert al jarenlang en gaat zelfs in dalende lijn. Om de energiedoelstellingen te halen tegen 2050 dienen we het renovatieritme te verdrievoudigen. Dat is volgens VCB enkel mogelijk als vanaf nu de aankoop van een bestaande woning telkens gepaard gaat met energetische ingrepen binnen de vijf jaar. VCB deed onlangs een resem voorstellen om energetische renovaties aanzienlijk op te krikken. VCB pleit er daarbij ook voor dat de banken bij hun kredietverlening meer rekening houden met de waardevastheid (lees: energiezuinigheid) van de woningen en dat dit kredietbeleid meer zou aanzetten tot een snelle energiezuinige renovatie.

Wonen betekent 3% van verharding in Vlaanderen

Het publieke debat rond ruimtegebruik in Vlaanderen en de impact op het leefmilieu wordt al te vaak teruggebracht tot één enkele factor : de ruimte voor woningen van gezinnen in Vlaanderen. De VCB heeft er al eerder op gewezen dat de meest uiteenlopende cijfers worden gelanceerd. Volgens het recente ruimterapport van de Vlaamse overheid nemen woningen evenwel 3 % in van de verharding van Vlaanderen. En dat zal niet significant toenemen - een doemscenario dat nochtans vaak wordt voorgehouden door opiniemakers - aangezien ruimte voor wonen strikt begrensd is en dat is al decennia het geval. Zo is er 1 % van de Vlaamse oppervlakte die nog in aanmerking komt voor wonen. Als bijkomend ijkpunt wijzen we op de 56 % van onze regio die landbouw inneemt.

Daarom ook dat de VCB al geruime tijd alle zeilen bij zet bij overheden om de voorwaarden voor verdichting en stadsvernieuwing te verbeteren. Want administratieve rompslomp, vergunningen en tientallen gebruiksbeperkingen vertragen zulke verdichtingsprojecten. Nochtans hebben we die in Vlaanderen hoognodig vanwege de honderdduizenden gezinnen die er bijkomen tegen 2030. Leefbaarheid van onze centra en kernen is daarbij een belangrijke prioriteit om die gezinnen aan te trekken en te behouden. Een kleinere woonoppervlakte zal immers gecompenseerd dienen te worden door aantrekkelijke collectieve ruimtes of kwaliteitsvol ingerichte publieke ruimte zoals vergroening van het straatbeeld, pleinen, stadsparken, waterpartijen enz. niet het minst om hitte-eilandeffecten te verminderen en mogelijke overstromingen te vermijden. Uit de stadsvernieuwingsprojecten van de laatste tien jaar blijkt dat elke m² woonoppervlakte in een stad, inhoudt dat er een veelvoud aan openbare ruimte kwaliteitsvol dient te worden ingericht. Volgens bouwbedrijf en projectontwikkelaar Matexi is betaalbaar wonen in centra dan ook een uitdaging van formaat.

De bouw als speerpunt van een circulaire economie

95 % van bouw- en sloopafval in Vlaanderen wordt hergebruikt. Dankzij de selectieve tracering en sloopopvolging van sloopbeheerorganisatie Tracimat worden bovendien steeds meer hoogwaardige toepassingen mogelijk. Die koppositie van de Vlaamse bouw in Europa blijkt nog onvoldoende bekend in de publieke opinie. Het grondverzet in Vlaanderen verloopt bovendien al vijftien jaar waterdicht. En binnenkort zal ook miljoenen tonnen baggerspecie steeds meer kunnen aangewend worden voor hoogwaardig hergebruik zoals alternatieve grondstof voor funderings- en stabilisatielagen. Dat maakt dat minder primaire grondstoffen nodig zijn.

Meer weten ? www.circulairebouweconomie.be