Ook zonder dure maatregelen 0 ha/dag bijkomend ruimtebeslag voor wonen tegen 2040
Tegen 2040 nemen nieuwe woningen geen bijkomende ruimte meer in zoals het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV) voorschrijft. En dat is zelfs mogelijk zonder BRV-maatregelen die de belastingbetaler op kosten jagen. Dat beklemtoont de Vlaamse Confederatie Bouw op basis van de huidige trend en op basis van de recente bevindingen over het reële ruimtebeslagrisico voor wonen. Vlaanderen ligt vandaag op koers om alvast de doelstelling tegen 2025 te bereiken van 3 ha/dag bijkomend ruimtebeslag.
Vlaanderen ligt op koers richting 3 ha/dag tegen 2025
Een recente studie van Hogent heeft het ruimtebeslagrisico voor wonen in kaart gebracht. Het gaat met inbegrip van de woonuitbreidingsgebieden (WUG's) om minder dan 23.000 ha. Maar daaronder resulteren percelen die moeilijk te ontsluiten zijn omdat ze o.a. als achterliggende tuinen fungeren, terreinen van jeugdbewegingen en sportclubs enz. Bovendien zijn er grote verschillen in de beschikbaarheid van percelen over de gemeentes heen. De slotsom is dat het reële risico ver onder de 42.000 ha voor wonen ligt, die het BRV naar voren schuift.
Aangezien de laatste jaren de trend gunstig is, verdichting in de lift zit en het bijkomend ruimtebeslag aanzienlijk blijft dalen, is de sense of urgency een stuk kleiner. Voor wonen zijn bovendien de ontwikkelbare percelen schaarser en schaarser geworden. Uit Statbel gegevens blijkt dat vorig jaar het totale bijkomend ruimtebeslag gedaald is naar 3,57 ha en voor wonen naar minder dan 2ha/dag. Voor wonen gaat het om een daling met 37% in vergelijking met 2019. Het totale bijkomende ruimtebeslag is met een vijfde gedaald. Dat betekent dat de BRV-doelstelling rond het totale bijkomend ruimtebeslag tegen 2025 vandaag al binnen handbereik ligt: met name 3ha/dag.
Geen dure maatregelen nodig
Aangezien de trend gunstig is en wonen op BRV-koers ligt, vraagt de VCB om niet zomaar de resterende schaarse percelen te schrappen. Zeker omdat dit de belastingbetaler onnodig op kosten dreigt te jagen. Het lijkt opportuun te wachten op de bevindingen van VITO en het departement omgeving in 2022. Terwijl Statbel jaarlijks de cijfers hieromtrent actualiseert, doen zij dit driejaarlijks. De VCB vraagt daarom ook op Vlaams niveau een jaarlijkse update van de ruimtelijke ontwikkelingen. Zo kan er korter op de bal worden gespeeld op basis van de laatste trends.
De VCB steunt een gedifferentieerde aanpak om tot een betere ruimtelijke ordening te komen, zoals ook het Vlaams regeerakkoord naar voren schuift. Daarbij dienen positieve trends te worden versterkt. Zo draagt wonen vandaag in grote mate bij tot de gunstige trend in ruimtelijk rendement. Bovendien is het ruimtebeslagrisico voor wonen veel beperkter dan de doemscenario's van de afgelopen jaren doen vermoeden. Gezien het dalende bijkomende ruimtebeslag voor wonen en de huidige trend van hergebruik en verdichting, evolueert wonen ook zonder ingrijpende en dure maatregelen naar 0 ha/dag tegen 2040. Het komt er nu op aan om inbreidingsprojecten snel vlot te trekken en goed gelegen gronden te activeren, om de betaalbaarheid van woningen in de toekomst niet verder onder druk te zetten. Voorts zijn er ingrijpende veranderingen nodig om centra klimaatbestendig te maken. Denk maar aan de vele watergevoelige kernen in onze regio.
Bron ruimtebeslagrisico : Rapport Ruimtebeslag & Risico op bijkomend ruimtebeslag, Hogent, April 2021 : pg. 14-16.