Verzanden mobiele mantelzorgunits in (kafkaiaans) silodenken ?
Tijdelijke zorgbehoeften dienen rigide ruimtelijke regels te overstijgen
Onlangs heeft de parlementaire commissie voor ruimtelijke ordening zich gebogen over mobiele zorgunits in Vlaanderen. Ook Marc Dillen van de VCB heeft het belang ervan en de nood aan een eenduidig Vlaams kader onderlijnd. Heel wat gezinnen botsen vandaag immers op een njet van hun lokale bestuur om een dergelijke unit tijdelijk in de tuin te plaatsen voor bijv. een ouder familielid. Ruimtelijke handvatten van overheidswege lijken in die gevallen te primeren op urgente maatschappelijke noden. De Vlaamse Confederatie Bouw wijst er op dat silodenken om de hoek loert en dat we dienen te vermijden dat je woonplaats bepaalt of je al dan niet langer in je eigen woonomgeving kan vertoeven. De coronacrisis van de afgelopen maanden heeft het belang hiervan voldoende beklemtoond.
Uit de hoorzitting van woensdag 3 juni blijkt dat in heel wat gemeenten de huidige regels rond ruimtelijke ordening mobiele zorgunits belemmeren. Terwijl er ook steden en gemeenten zijn die zulke tijdelijke zorgunits net gaan aanmoedigen, omdat bijv. ouderen er steeds vaker voor kiezen zo lang mogelijk in familiale kring en in de eigen buurt te vertoeven. En bijgevolg de stap naar een zorginstelling uitstellen. Ruimtelijke doelstellingen omtrent al dan niet verdichten, blijken deze urgente, maatschappelijke nood vaak in de weg te staan. Hoewel het gaat om mobiele units met een tijdelijk karakter, zonder fundering en waarvan het materiaal voor 100 % kan hergebruikt worden. De koppeling maken met verdichting, die afhankelijk van de locatie al dan niet gewenst zou zijn, doet dan ook de wenkbrauwen fronsen.
De VCB wijst erop dat een ruimtelijke visie wendbaar dient te zijn om brede maatschappelijke (zorg)noden te kunnen invullen. Rigoureus vasthouden aan ruimtelijke regelgeving wars van de keuzevrijheid voor zorgbehoevenden om al dan niet langer in de eigen omgeving te wonen dichtbij familie, is een te betreuren voorbeeld van silodenken. Zeker in de wetenschap dat de bouw het tijdelijke en circulaire karakter van dergelijke mobiele units kan waarborgen. Een vergelijking met permanente bebouwing gaat daarom niet op en de ecologische voetafdruk kan er allerminst aan gelijkgesteld worden.
Nederland kan inspiratie bieden aan de Vlaamse parlementsleden om een eenduidig, Vlaams kader te formuleren. In Vlaanderen voorziet de huidige reglementering rond ruimtelijke ordening enkel mogelijkheden om met zo'n unit onderdak te bieden aan asielzoekers, vluchtelingen en burgers wiens woning onbewoonbaar is vanwege onvoorziene omstandigheden. Terwijl in Nederland zorgunits vergunningsvrij geplaatst worden. Het Nederlandse kader vind je terug in de conceptnota die momenteel op tafel ligt in het Vlaams parlement.
Vandaag verhinderen heel wat bepalingen in de ruimtelijke ordening tijdelijke zorgunits. Dat varieert van de privacy van de buren; de koppeling met extra verharding die de insijpeling van regenwater belemmert; tot het tegenhouden van verdere verdichting op bepaalde locaties. Maar het welzijn van zorgbehoevenden zoals onze ouderen dient in grote mate in overweging te worden genomen enerzijds en de bouw heeft de knowhow om veel van die ruimtelijke bekommernissen tegemoet te komen zoals het waarborgen van het tijdelijke karakter, het vrijwaren van de doorlaatbaarheid van de bodem enz. anderzijds. Een ruimtelijke visie is essentieel maar niet wars van menselijk welzijn en andere maatschappelijke behoeften
besluit Marc Dillen, directeur-generaal van VCB.
- Lees ook het blogbericht '#Corona : meer capaciteit mogelijk dankzij mobiele zorgunits'