Waarom heisa over bestaande hoeves?
De Vlaamse Confederatie Bouw beklemtoont dat niet de bestaande hoeves, maar kwaliteitsvolle verdichting de grootste uitdaging vormt voor de bouwshift. Eind november werd op de Werelddag van de Stedenbouw gewaarschuwd voor verstedelijking in buitengebied. De VCB begrijpt die opschudding niet, aangezien verdichting de trend is, de open ruimte goed beschermd wordt en er geen nieuwe, bijkomende woningen mogelijk zijn in landbouw- of natuurgebieden. Voorts neemt het bijkomend ruimtebeslag jaar na jaar fors af. Bovendien leidt dit initiatief de aandacht af van de vele noden in kernen en steden. Wel kan de landbouw zijn pijlen richten op een betere bodemkwaliteit in buitengebied zoals het nieuwe Europese landbouwbeleid vraagt.
De hoeves van de vele gepensioneerde boeren zonder opvolger, worden als motor beschouwd voor verstedelijking in buitengebied. Maar dat is fel overdreven. Behalve dat bijkomende bebouwing in landbouwgebied niet zomaar kan, kiezen de boeren zelf wat zij met hun hoeve doen: slopen of verkopen. En lokale overheden zijn goed geplaatst om na te gaan of een gevraagde functiewijziging van een bestaande hoeve opportuun is of niet, zegt Marc Dillen van VCB.
Steeds minder maar wel veel grotere landbouwbedrijven
In mei 2021 verscheen het laatste Landbouwrapport. Daaruit blijkt dat de landbouwsector vergrijst en te weinig opvolgers kent. In 20 jaar is het aantal professionals - overwegend familiebedrijven - in de sector met 40% afgenomen. Tegelijkertijd nemen professionalisering, schaalvergroting, export, de bouw van grote stallen, een steeds grotere veestapel enz. een (te) hoge vlucht. Bovendien is de landbouw in Vlaanderen goed voor meer dan 50% van het landgebruik, terwijl dat in heel Europa 40% is (bron Rura 2018). Daarom ook dat Europa nu landbouwsubsidies wil verbinden aan ecologische maatregelen en striktere milieu- en klimaatvoorwaarden. Maar ook schaalverkleining, veel meer inzetten op de korte keten en duurzaamheid zijn nodig om de klimaatuitdaging aan te gaan.
Het aantal landbouwbedrijven in onze regio vermindert sterk, maar ze worden steeds groter. Bovendien kan intensieve landbouw nog aanzienlijk bijdragen tot een betere bodemkwaliteit in onze regio. Dat vraagt Europa. Met het groenblauwpeil heeft de VCB een instrument gelanceerd om woningen, tuinen en percelen klimaatbestendig te maken met zin voor water, groen en biodiversiteit. De tuinen van de huishoudens alleen nemen bijna 10 % in van Vlaanderen. De positieve bijdrage die huishoudens kunnen leveren, mogen we bijgevolg niet over het hoofd zien. Maar ook de landbouw (meer dan 50% van Vlaanderen) kan een aanzienlijke bijdrage leveren tot een betere bodemkwaliteit. Een doelstelling die bovendien samenvalt met het recente Europese landbouwbeleid dat een ecologische shift beoogt.
Bijkomend ruimtebeslag neemt drastisch af
Uit nieuwe cijfers van Statbel blijkt dat in 2020 nooit zo weinig bijkomende ruimte is ingenomen in Vlaanderen. Het bijkomend ruimbeslag is vorig jaar gedaald tot 3,57 ha/dag. Dat is een vijfde minder dan in 2019. Voor huizen en flats is de evolutie volgens de VCB nog gunstiger:1,98 ha/dag in 2020 of een daling met 36% in vergelijking met 2019. Vlaanderen ligt op koers om haar BRV-doelstelling tegen 2025 te halen: 3 ha/dag. Lees verder.
In het laatste landbouwrapport staat dat het bijkomend ruimtebeslag 7,33 ha/dag bedraagt. Dat is niet correct, want het ligt veel lager. Voor 2020 gaat het om 3,57 ha/dag. Dat hoeft niet te verbazen want uit recente data van de Vlaamse overheid blijkt dat bijna 80% van de nieuwe woonprojecten wordt gerealiseerd binnen bestaand ruimtebeslag Onder impuls van schaarste in bouwgronden en de aangepaste woningmarkt is verdichting al geruime tijd aan de gang. De bouwshift gaat dan ook niet over bebouwing in buitengebied, maar over klimaatbestendige centra en kernen. En dat vergt heel wat collectieve ingrepen en investeringen van overheidswege. Dat kostenplaatje wordt tot dusver onderbelicht en onderschat, aldus Marc Dillen van VCB.
